Από το ΣτΕ

5 + 1 διδάγματα !!

 Στην παραφιλολογία και στις πιέσεις.

1)  Που άλλες ήταν φυσιολογικές, λόγω της σημασίας της υπόθεσης και άλλες αθέμιτες, όταν προέρχονταν από πολιτειακά όργανα ή όταν κηλίδωναν υπολήψεις, οι δικαστές του Συμβουλίου της Επικρατείας απάντησαν με το μόνο τρόπο που έχουν: με τη νομική επίλυση ενός συγκεκριμένου συνταγματικού ζητήματος.

Είναι άλλο πράγμα οι έμμεσες πολιτικές συνέπειες της χτεσινής απόφανσης, ασφαλώς σημαντικές, και πάλι λόγω της σημασίας του ζητήματος αλλά και της έμφασης που του έδωσε η ίδια η κυβέρνηση, και άλλη η ίδια η κρίση του δικαστηρίου, που ήταν αμιγώς νομική και έγινε με αμιγώς νομικά κριτήρια. 2)  Η νομική αυτή κρίση ήταν όχι μόνο 

λογική αλλά και προβλέψιμη. 

Δεν χωρεί αμφιβολία περί του ότι το Σύνταγμα προσδιορίζει ως αποκλειστικά αρμόδιο όργανο –και για την αδειοδότηση- το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης. Καθώς το ΕΣΡ είναι συνταγματικά καθιερωμένη ανεξάρτητη Αρχή, δεν είναι δυνατόν να παρακαμφθεί, ούτε για λόγους σκοπιμότητας, ούτε για λόγους επείγοντος, ούτε καν για λόγους έκτακτης ανάγκης. Αυτά τα είχε ήδη πει το Συμβούλιο της Επικρατείας με σχετική νομολογία του, από την οποία δύσκολα μπορούσε να αποστεί.

 Το μόνο νέο στοιχείο ήταν η προσπάθεια να μην κριθεί η υπόθεση επί της ουσίας, προσπάθεια που ήταν όχι μόνο νομικά προβληματική αλλά και δυσμενής για το κύρος του Δικαστηρίου.

3)  Οι δικαστές κατάφεραν να διασώσουν 

ένα μεγάλο μέρος από το κύρος τους, που είχε υπονομεύσει με τις δηλώσεις του στην Έκθεση Θεσσαλονίκης ο Πρωθυπουργός και λίγο αργότερα, ερήμην τους, ο ίδιος τους ο Πρόεδρος, διακόπτοντας διάσκεψη που είχε αρχίσει και προκρίνοντας, έτσι, την ερημοδικία λόγω «περιρρέουσας ατμόσφαιρας». 

Η διάσωση του κύρους δεν συνέβη λόγω του αποτελέσματος της δικανικής κρίσης αλλά γιατί οι δικαστές έδειξαν, την κρίσιμη ώρα και σε δύσκολες συνθήκες, συναίσθηση καθήκοντος. 

Την ανεξαρτησία τους που βαλλόταν, την κατέκτησαν με τη νηφαλιότητα και με την υπηρέτηση της νομιμότητας. 

4)  Δυστυχώς, τόσο στην πολιτική όσο και στη νομική εκτύλιξη της υπόθεσης συνέβησαν πολλά πρωτοφανή γεγονότα που διατάραξαν βάναυσα τη θεσμική ζωή και που δεν είναι εύκολο να ξεπεραστούν: παρεμβάσεις, διαστρεβλώσεις, υπονομεύσεις και αυτοϋπονομεύσεις. 

Ακόμα και μετά τη λυτρωτική εκδήλωση της ανεξαρτησίας του δικαστηρίου, είναι καταθλιπτικό το γεγονός ότι διέρρευσαν αμέσως όχι μόνο το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας αλλά και οι ψήφοι της κάθε πλευράς, καθώς και το ότι όλοι κρίνουν ήδη χωρίς καν να έχουν διαβάσει το σκεπτικό και το πλαίσιο που θέτει η απόφαση. 

5)  Οι πρακτικές συνέπειες της πρώτης  

αυτής απόφασης – θα ακολουθήσουν και άλλες για την υπόθεση των ραδιοτηλεοπτικών αδειών- είναι εύκολο να αναγνωριστούν αλλά, δυστυχώς, δύσκολο να προβλεφθούν: η κυβέρνηση οφείλει να μην προβεί σε καμία ενέργεια πριν δημοσιευθεί από το δικαστήριο η πλήρης απόφαση και, στη συνέχεια, οφείλει να δράσει μέσα στο πλαίσιο αυτής της απόφασης και με βάση τις επιταγές της.

 Συνολικά δε το πολιτικό σύστημα έχει υποχρέωση να προβεί σε άμεση συγκρότηση του ΕΣΡ και να του παράσχει τα εχέγγυα της ανεξαρτησίας του, ώστε να προβεί σε εξυπαρχής αδειοδότηση σύμφωνα με το Σύνταγμα και τις αποφάνσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. 

6)  Πάνω από όλα, η κυβέρνηση, αν θέλει 

να κάνει πράξη τον σεβασμό στο Κράτος Δικαίου –δηλαδή στην ίδια την έννοια της νομιμότητας-, οφείλει να απόσχει από ενέργειες που «πολιτικοποιούν» και επιχειρούν να «απονομιμοποιήσουν» την επίλυση της συνταγματικής αμφισβήτησης. Από αυτή την άποψη, οι οιωνοί δεν είναι καλοί: οι εν θερμώ και ιδιαιτέρως εμπρηστικές δηλώσεις της κυβερνητικής εκπροσώπου, η σύνδεση με ασθενείς ομάδες του πληθυσμού που δήθεν πλήττονται ως συνέπεια της κρίσης του ΣτΕ, η ανακοίνωση κυβερνητικών πρωτοβουλιών «αποκατάστασης» της (κατά την κυβέρνηση) νομιμότητας, η ταύτιση της απόφασης με θέσεις πολιτικών κομμάτων, ιδίως όταν γίνεται από τα χείλη του ως τώρα ψύχραιμου Προέδρου της Βουλής –όλα αυτά, αλλά και η εν γένει «γλώσσα του σώματος» της κυβερνητικής παράταξης, μάλλον σκλήρυνση και μετωπική αντιπαράθεση παρά τον αναγκαίο θεσμικό αυτοπεριορισμό προαναγγέλλουν. 

Ακόμα και σε αυτή πάντως την περίπτωση, το Συμβούλιο της Επικρατείας διαθέτει εργαλεία για να παίξει τον –μη πολιτικό αλλά πολιτειακά κρίσιμο- ρόλο του. 

Κώστας Μποτόπουλος
Πηγη: AΠΕ-ΜΠΕ