Ομιλία :

 Στη Βουλή 

Στη συζήτηση επί :

Του Προϋπολογισμού 2025

Τοποθετήθηκε ο πρώην Πρωθυπουργός και Βουλευτής Αχαΐας, Γιώργος Α. Παπανδρέου, 

την Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2025.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Για πάνω από τρεις δεκαετίες, η Ελλάδα είναι πεδίο μάχης δύο διαφορετικών κόσμων. Από τη μια, η πολιτική αντίληψη που θέλει οι αποφάσεις να λαμβάνονται πίσω από κλειστές πόρτες, αγνοώντας τη φωνή της κοινωνίας. Μια αντίληψη που υπηρετεί τα συμφέροντα της ολιγαρχίας του πλούτου.

Αυτοί που την πρεσβεύουν, ισχυρίζονται ότι τα ξέρουν όλα. Προσφέρουν «μαγικές» λύσεις, βασισμένες στη δική τους αυθεντία, ενώ κάθε μέρα περισσότεροι συμπολίτες μας βυθίζονται στην απόγνωση και οδηγούνται στο περιθώριο. Αυτή η πολιτική έχει στοιχίσει στην Ελλάδα ακριβά. Υποθήκευσε το μέλλον των παιδιών μας.

Και όμως, όσοι χάραξαν αυτή την πορεία, συνεχίζουν αμετανόητοι.

Και σπαταλούν, αντί να επενδύουν στο μέλλον, τα λεφτά του λαού, με τα λεφτά που υπάρχουν, στα παιχνίδια εξουσίας με τους λίγους ισχυρούς. Όπως και πριν από 15 χρόνια, που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία.

Με ύφος αλαζονικό, χλευάζουν την ανησυχία μας και επαίρονται για «μεγάλες επιτυχίες». Η πραγματικότητα τους διαψεύδει καθημερινά: φτώχεια, ανισότητες, κρίσεις που επαναλαμβάνονται.

Κυρίες και κύριοι,

Αυτή η λογική δεν είναι μονόδρομος. Υπάρχει εναλλακτική πρόταση. Υπάρχει ο δρόμος της ευθύνης, της δικαιοσύνης, της διαφάνειας. Το ΠΑΣΟΚ έχει δείξει ότι υπάρχει άλλος τρόπος. Που επενδύει στη βιώσιμη ανάπτυξη, στη δίκαιη κατανομή του πλούτου, στην ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας.

Η πραγματικότητα προειδοποιεί. Είμαστε μπροστά σε μια κρίσιμη καμπή. Οι ανισότητες αυξάνονται. Οι πόροι εξαντλούνται. Η εμπιστοσύνη στους θεσμούς κλονίζεται. Όλα αυτά δείχνουν ότι η δημοκρατία μας απειλείται. Και μαζί της, απειλείται το δικαίωμα των πολιτών να είναι οι πρωταγωνιστές των αποφάσεων που καθορίζουν το μέλλον τους.

Κυρίες και κύριοι,

Η πολιτική που περιορίζει την ανάπτυξη στους λίγους, δεν είναι ανάπτυξη. Είναι υποταγή στην ολιγαρχία. Και δεν είναι τυχαίο ότι το Νόμπελ για τα Οικονομικά το πήραν δύο διακεκριμένοι οικονομολόγοι, Ατζέμογλου και ο Ρόμπινσον, που μίλησαν για τα κράτη που καταστρέφονται λόγω της άπληστης συγκέντρωσης πλούτου στα χέρια λίγων και της διασπάθισης πόρων ανεξέλεγκτα λόγω αδιαφάνειας και διαφθοράς.

Η άλλη αντίληψη, η προοδευτική, είναι η μόνη που μπορεί να δώσει βιώσιμες λύσεις. Αυτή που αναγνωρίζει ότι η κοινωνία έχει τη δύναμη και το δικαίωμα να συνδιαμορφώνει το μέλλον της.

Εμείς ισχυριζόμαστε ότι τις απαντήσεις θα τις δώσουμε, όχι μέσα στα παρασκήνια της εξουσίας αλλά μέσα από ανοιχτό διάλογο, συμμετοχή, συνεργασία με τον πολίτη, τους κοινωνικούς φορείς.

Πιστεύουμε ότι οι πολίτες πρέπει να είναι οι δημιουργοί, όχι οι απλοί παρατηρητές.

Το ερώτημα που τίθεται αμείλικτα είναι αν τελικά μπορεί η Ελλάδα να γίνει μια χώρα δίκαιη, βιώσιμη, με σεβασμό στις επόμενες γενιές;

Εμείς σε αυτήν την πρόκληση απαντάμε ΝΑΙ.

Όμως, από το 2019 έως σήμερα, παραμένει ένα βασικό ερώτημα για την Κυβέρνηση της ΝΔ: αντιμετωπίστηκαν οι αιτίες της κρίσης, βελτιώθηκε το βιοτικό επίπεδο των πολιτών;

Η απάντηση, δυστυχώς, είναι ξεκάθαρη.

Τα στοιχεία της Eurostat κατατάσσουν την Ελλάδα πρώτη στην υποκειμενική φτώχεια, με το 67,1% των πολιτών να αισθάνονται ότι ζουν σε συνθήκες φτώχειας.

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα μας τοποθετεί ως τους λιγότερο ικανοποιημένους πολίτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο προϋπολογισμός του 2025 δεν αποτελεί εξαίρεση.

Δεν επενδύει στην σταθερότητα όπως θέλετε να λέτε, αλλά στην στασιμότητα που αναπαράγει το άδικο και άνισο πελατειακό οικονομικό μοντέλο.

• Δεν συμβαδίζει με τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών.
• Δεν αντιμετωπίζει τις βαθιές αιτίες των προβλημάτων μας.
• Δεν ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της εποχής.
• Δεν επενδύει σε ένα βιώσιμο και δίκαιο μέλλον.

Αναφέρω πέντε λέξεις-κλειδιά που πρέπει να καθορίσουν τις πολιτικές μας και τις αποφάσεις μας:

Ανισότητα, Ανθεκτικότητα, Ασφάλεια, Εμπιστοσύνη, Συμμετοχή.

Ο προϋπολογισμός αυτός δεν απαντά σε καμία από αυτές τις προκλήσεις.

Η ανισότητα διευρύνεται.

Η ανθεκτικότητα της οικονομίας και της κοινωνίας μας υπονομεύεται.

Η ασφάλεια, όχι μόνο οικονομική αλλά και κοινωνική, παραμένει ζητούμενο.

Η εμπιστοσύνη στους θεσμούς κλονίζεται.

Και η συμμετοχή των πολιτών στα κοινά απλά δεν υπάρχει.

Κυρίες και κύριοι,

Ο προϋπολογισμός είναι μια δήλωση προθέσεων, ένα όραμα για το μέλλον της χώρας.

Αλλά αυτός ο προϋπολογισμός αδυνατεί να προσφέρει μια νέα ελπίδα για τους πολίτες μας.

ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ – Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ας δούμε την ανισότητα που βαθαίνει στην χώρα μας.

Παρά την υπεραπόδοση εσόδων, υποαπόδοση στην παροχή Υγείας, και Παιδείας ενώ στραγγαλίζεται η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Σκεφτείτε ότι ενώ το ΑΕΠ του 2024 αυξήθηκε μόλις κατά 10% σε σχέση με το 2019, οι φόροι αυξήθηκαν άνω του 29%. Οι Έλληνες έχουν πληρώσει 15 δις ευρώ περισσότερους φόρους.

Η δυσανάλογη εξάρτηση από τους έμμεσους φόρους -με αναλογία 2 προς 1 έναντι των άμεσων-, πλήττει περισσότερο τους οικονομικά ασθενέστερους.

Σύμφωνα με την Eurostat, το 87,6% των Ελλήνων δηλώνει ότι δυσκολεύεται να τα βγάλει πέρα, ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 45,4%.

Προνομιακή η συμπεριφορά σας στις Τράπεζες που βλέπουν τα κέρδη τους να εκτοξεύονται. Το 2023 ανήλθαν σε 4 δισ. ευρώ, ενώ μόνο από τις χρεώσεις, τα έσοδα για το πρώτο εννιάμηνο του 2024 ανέρχονται σε 1,55 δισ. ευρώ.

Αντί να είναι μοχλός ανάπτυξης όπως πιστεύουμε στο ΠΑΣΟΚ και με κοινωνικό πρόσημο, έγιναν μηχανισμοί συσσώρευσης πλούτου μέσω απαράδεκτων χρεώσεων και τεράστιων περιθωρίων επιτοκίων.

Ανέγγιχτα και τα σούπερ μάρκετ, η ενέργεια και η κινητή τηλεφωνία, με τον πληθωρισμό σταθερά υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Οργιάζει η κερδοσκοπία, ενώ η κυβέρνηση, δέσμια αυτών των συμφερόντων, κάνει επικοινωνιακές ασκήσεις με «συμφωνίες κυρίων» που βέβαια δεν προσφέρουν καμία ουσιαστική λύση.

Είμαστε ξεκάθαροι: απαιτούνται ισχυροί θεσμοί, αυστηροί ελεγκτικοί μηχανισμοί και ρύθμιση των αγορών για την προστασία του καταναλωτή.

Έχουμε προτείνει και τη σύσταση Ενιαίας Αρχής Καταναλωτή.

Στην εργασία,

Οι επιχειρησιακές συμβάσεις κυριαρχούν έναντι των συλλογικών, οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης πολλαπλασιάζονται, ενώ ο μέσος μισθός στην Ελλάδα είναι ο τρίτος χαμηλότερος στην Ε.Ε.

Οι Έλληνες εργαζόμενοι λαμβάνουν μόλις το 33% του παραγόμενου προϊόντος, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 41%.

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση προσφέρει προκλητικές φορολογικές απαλλαγές στους προνομιούχους:

Την 22η χαμηλότερη φορολογία επιχειρήσεων ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ε.Ε.

Τον 2ο χαμηλότερο συντελεστή φορολογίας μερισμάτων.

Την προνομιακή φορολόγηση των stock options και των bonus.

Όσο για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις – που όλοι αποκαλούν και σωστά τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, γιατί αποτελούν το 99,9% των επιχειρήσεων της χώρας, αποκλείονται από τους αναπτυξιακούς πόρους.

Το 35%των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης κατευθύνθηκε σε μόλις 100 δικαιούχους, αφήνοντας τις μικρές επιχειρήσεις στο περιθώριο.

Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι μια μοναδική ευκαιρία να αναδιατάξουμε το παραγωγικό και οικονομικό μοντέλο της χώρας και να επενδύσουμε σε ένα βιώσιμο μέλλον με πράσινες και ψηφιακές πολιτικές ανάπτυξης.

Χάνουμε την ευκαιρία αυτή.

Κυρίες και κύριοι,

Για αυτό τον λόγο αντιπροτείνουμε μια προοδευτική πρόταση που εστιάζει:

Στην ενίσχυση της πλήρους απασχόλησης.

Στη στήριξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας.

Στην οικοδόμηση ισχυρών θεσμών που εγγυώνται διαφάνεια, δικαιοσύνη και υγιή ανταγωνισμό.

Η Ελλάδα χρειάζεται πολιτικές που επενδύουν στους ανθρώπους.

Πολιτικές που δημιουργούν μια δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη.

Αυτή είναι η δική μας δέσμευση.

ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Κυρίες και κύριοι,

Ας μιλήσουμε για ανθεκτικότητα.

Οι φωτιές, οι πλημμύρες και η ξηρασία που πλήττουν τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχουν αποκαλύψει πόσο ευάλωτοι είμαστε στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.

Επιτακτική είναι η ανάγκη για έναν ριζικά διαφορετικό σχεδιασμό.

Για δεκαετίες, ειρωνεύεστε τις εκκλήσεις και τις νομοθετικές μας πρωτοβουλίες.

Τώρα, ως επιμηθείς ψελλίζετε κάτι περί «κλιματικής κρίσης». Έχετε όμως εγκληματικά παραδώσει την ενέργεια και τις ανανεώσιμες πηγές σε ισχυρούς ομίλους. Και το κυριότερο; Πού είναι το σχέδιο για την ενεργειακή δημοκρατία; Για μια ενεργειακή μετάβαση που δεν ευνοεί τους λίγους, αλλά δίνει δύναμη στους πολλούς; Ο κάθε Έλληνας θα μπορούσε να είναι και καταναλωτής και παραγωγός ενέργειας, να είναι η ενέργεια στα χέρια της ελληνικής κοινωνίας και πολιτών.

Συγκεντρωτική είναι και η διαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων. Πελατειακή, αδιαφανής, χωρίς λογοδοσία και με σοβαρές καθυστερήσεις. Τα έργα του προγράμματος «ΑΙΓΙΣ», ύψους 2,1 δισ. ευρώ, αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της ανεπάρκειας.

Κλείνετε τα αυτιά σας στις προτάσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων, της αυτοδιοίκησης, των πανεπιστημίων και της κοινωνίας των πολιτών.

Αγνοείτε τη συλλογική δύναμη που μπορεί να φέρει η συμμετοχή και η διαβούλευση.

Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, – η Ελλάδα παραμένει ουραγός.

Σύμφωνα με τη Eurostat, μόλις το 4,1% του ΑΕΠ κατευθύνεται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 11,1%. Πώς θα γίνουν οι τοπικές κοινωνίες ισχυρές χωρίς τους απαραίτητους πόρους;

Απουσία στρατηγικής και στην ΕΕ. Δεν ακούμε τίποτα για ένα «Ταμείο Ανάκαμψης 2». Καμία προετοιμασία, καμία διεκδίκηση ενός νέου, γενναίου χρηματοδοτικού προγράμματος που θα καταστήσει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες ανθεκτικές απέναντι στην κλιματική κρίση.

ΑΣΦΑΛΕΙΑ: ΕΝΑ ΝΕΟ ΟΡΑΜΑ

Κυρίες και κύριοι,

Ζούμε σε μια εποχή γεμάτη αβεβαιότητα, απρόβλεπτες κρίσεις και ανασφάλεια.

Η δεξιά και η συντήρηση νομίζουν ότι η αστυνομία θα λύσει αυτά τα προβλήματα.

Και η Ελλάδα έχει την 3η μεγαλύτερη δαπάνη για αστυνομικές υπηρεσίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Είναι εγκληματική η πολιτική σας, που θέλει τα προβλήματα, κοινωνικά και πολιτικά, να λύνονται με την αστυνομία.

Η φτώχεια, η μοναξιά, η ανισότητα, η εκμετάλλευση, η διάδοση ναρκωτικών ουσιών, δεν λύνονται με μέτρα αστυνομικά.

Έχετε θέσει την ίδια την αστυνομία σε κατάσταση αντιπαράθεσης με την κοινωνία.

Για εμάς, η ασφάλεια έχει πολύ πιο ευρύ και ουσιαστικό περιεχόμενο.

• Ο πολίτης νιώθει ασφαλής όταν έχει πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου υγειονομική περίθαλψη, χωρίς να χρειάζεται να την πληρώσει ακριβά.
• Ο πολίτης νιώθει ασφαλής όταν το κράτος προστατεύει τη ζωή, την περιουσία και το φυσικό περιβάλλον του από φυσικές καταστροφές. Όταν του παρέχει σύγχρονες, ποιοτικές συγκοινωνίες και επενδύει στις υποδομές.
• Ο πολίτης νιώθει ασφαλής όταν μπορεί να εξυπηρετήσει το δάνειό του και να διασφαλίσει την κατοικία του. Σήμερα, νιώθει έρμαιο στα χέρια των funds και των servicers, ενώ οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ξεπερνούν τα 225 δισεκατομμύρια ευρώ.
• Ο πολίτης νιώθει ασφαλής όταν εξασφαλίζεται το δικαίωμα στη στέγαση. Το κράτος πρέπει να στηρίζει τον πολίτη, όχι να ενισχύει τις στρεβλώσεις της αγοράς μέσω πολιτικών όπως η Golden Visa, που εκτοξεύουν τις τιμές ακινήτων και αφήνουν τους πιο αδύναμους στο περιθώριο.
• Ο πολίτης νιώθει ασφαλής όταν στον χώρο εργασίας του δεν κυριαρχεί η αυθαιρεσία και μπορεί να εργάζεται με αξιοπρέπεια. Όταν η εργασία του επιτρέπει να διατηρεί μια υγιή ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής.
• Ο πολίτης νιώθει ασφαλής όταν υπάρχει ένα ισχυρό δίκτυο κοινωνικής φροντίδας. Θεσμοί που τον στηρίζουν στις δύσκολες στιγμές της ζωής του.

Όταν αυτές οι εγγυήσεις απουσιάζουν, οι πολίτες γίνονται ευάλωτοι στις φωνές των δημαγωγών, που υπόσχονται εύκολες λύσεις.

Όταν οι πολίτες αισθάνονται σίγουροι για τη ζωή τους και το μέλλον τους, είναι πραγματικά ελεύθεροι να σχεδιάσουν τη δική τους πορεία.

Ασφάλεια, δεν είναι μόνο καταστολή. Είναι δικαιοσύνη. Είναι αξιοπρέπεια.

ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΣΤΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ασφάλεια είναι και η εμπιστοσύνη στους θεσμούς – θεμέλιο της δημοκρατίας.

Όμως, ο πολίτης βλέπει μια κυβέρνηση που:

• Αγνοεί τις ανεξάρτητες αρχές.
• Αποφεύγει την απόδοση δικαιοσύνη στο έγκλημα των Τεμπών.
• Διαμορφώνει προστατευμένο / ελεγχόμενο μιντιακό περιβάλλον, καταπνίγοντας την αντίθετη άποψη.
• Επιδιώκει τον έλεγχο της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλάζοντας τον εκλογικό νόμο για να εκλέγει «δικούς της» δημάρχους.
• Σχεδιάζει προμήθειες με χρήματα του Ελληνικού λαού επίσης για «τους δικούς της» προμηθευτές.

Μην μας μιλάτε για συναίνεση όταν εσείς καταπατάτε βασικές αρχές κράτους δικαίου, ελευθερίας τύπου, διαφάνειας και διαβούλευσης με την κοινωνία.

Μην μας φαίνεται περίεργο ότι επτά στους δέκα Έλληνες ενδιαφέρονται λίγο έως καθόλου για την πολιτική, ενώ το 72% δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται τη Βουλή.

Για μας η οικονομική ανάπτυξη είναι συνυφασμένη με,

Περισσότερη δημοκρατία.

Περισσότερη συμμετοχή.

Όπου ο πολίτης έχει φωνή και μπορεί να εμπιστεύεται θεσμούς που σέβονται την ανεξαρτησία τους και λογοδοτούν.

Όπου έχει εργαλεία συμμετοχής που ενισχύουν τη διαβούλευση και τη συνδιαμόρφωση πολιτικών.

Και μπορεί να ελπίζει σε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που εγγυάται δικαιώματα, ελευθερίες, εργασία, κοινωνική ασφάλιση και προστασία του περιβάλλοντος.

Η αμφισβήτηση, η κριτική, ο διάλογος είναι η άλλη απαραίτητη πλευρά δημιουργικής συμμετοχής.

Τόσο απαραίτητη, εάν θέλουμε να κινητοποιήσουμε όλες τις δυνάμεις του Ελληνισμού, ώστε να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες προκλήσεις της εποχής.

Έλληνες πολίτες – όχι εξαρτημένους από μια πελατειακή διαχείριση που τους θέλει να περιμένουν το επόμενο pass ή επίδομα.

Αλλά μια πολιτική που απελευθερώνει και καθιστά τον πολίτη πρωταγωνιστή των αποφάσεων που καθορίζουν τη ζωή του.

Ο προϋπολογισμός του 2025, όμως, αποτυγχάνει να υπηρετήσει αυτό το όραμα.

Γι’ αυτό, εμείς τον καταψηφίζουμε.

Συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε,

Για θεσμούς που χτίζουν εμπιστοσύνη.

Για μια δημοκρατία που πραγματικά ανήκει στους πολίτες.

Σας ευχαριστώ.