Μία εικόνα…

Χίλιες σκέψεις!!!!!!! 

Μπορεί μία εικόνα του παρελθόντος να χαραχτεί ανεξίτηλα στη μνήμη μας;

 Αυτό θα το κρίνει ο καθένας για τον εαυτό του καθώς και ποιο θα είναι το ερέθισμα που μπορεί να αποτυπωθεί στη μνήμη του. Ωστόσο, προσωπικά ο προβληματισμός μου αναφέρεται στον αντίκτυπο και τις… υπαρξιακές προεκτάσεις και αναζητήσεις που μου δημιουργεί μία συγκεκριμένη φωτογραφία και ένα άρθρο που διάβασα στον Κυριακάτικο Τύπο.

Ήταν το 2000 όταν η γυναικεία ποδοσφαιρική ομάδα της Αυστραλίας που ετοιμαζόταν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ, φωτογραφήθηκε σε μία ασπρόμαυρη φωτογραφία στην οποία όλες οι αθλήτριες εμφανίζονταν με αδαμιαία περιβολή για την έκδοση ενός λευκώματος. 

Το τιράζ που είχε σχεδιαστεί για το λεύκωμα ανερχόταν σε 30.000. Εξαντλήθηκε σε 48 ώρες και με την επανέκδοση έφτασε στις 70.000. 

Τι ήταν αυτό που συνάρπασε τόσο πολύ και συνετέλεσε στη μαζική αποδοχή και επιτυχημένη έκδοση του λευκώματος;

 Κατ’ αρχάς με την πρώτη ματιά μου δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι πρόκειται για μία “αυθεντική” φωτογραφία.

 Παρουσιάζει τις αθλήτριες με απόθεμα ζωής και ευτυχίας και αποτέλεσε ένα πραγματικό θρίαμβο της στιγμής που απαθανατίστηκε από τον φωτογράφο. 

Είναι απλά κορίτσια, “της διπλανής πόρτας” που μοιάζουν πιο προσιτά και οικεία από τις αποξενωμένες καλλονές των ιλουστρασιόν εξώφυλλων που μας κατακλύζουν στην καθημερινότητά μας και που προσωπικά τουλάχιστον, συχνά μου δημιουργούν την αίσθηση ότι έρχονται από μία διαφορετική διάσταση που δεν έχει σχέση με τη δική μου πραγματικότητα. 

Αν και οι κοπέλες φωτογραφήθηκαν σε μία εποχή που ήδη το γυμνό είχε σταματήσει να αποτελεί πρόκληση, μπορούμε να διακρίνουμε τη συστολή και αμηχανία τους που είναι παράταιρη τελικά για την περίοδο που τραβήχτηκε η φωτογραφία, που πιθανώς αντισταθμίζονται από την οικειότητα της ομαδικής λειτουργίας και του δεσίματος που είχαν ως συμπαίκτριες. 

Αν επιχειρήσουμε να τις προσεγγίσουμε σαν ιέρειες του σύγχρονου ερωτικού μας πολιτισμού θα έχουμε κάνει ένα καταφανέστατο λάθος. Πράγματι εκπέμπουν ερωτισμό, με μία όμως έντονη αθωότητα.

 Θαυμάζουμε τα πρόσωπα και τα καλογυμνασμένα κορμιά τους και όχι τη σάρκα τους. 

Σήμερα, με την παρέλευση 16 ετών μία αντίστοιχη φωτογραφία θα ήταν αρκετά διαφορετική τόσο σε επίπεδο αισθητικής όσο και στην εμφάνισή τους.

 Οι κοπέλες μάλλον θα ήταν πιο οικείες με το φακό, αντλώντας από την ολοένα και ευρύτερη διάδοση της πληροφορίας και της εικόνας μέσα από τις σύγχρονες τεχνολογίες, πιο ναρκισσευόμενες και πιθανώς τα σώματά τους να ήταν κατάστικτα από τατουάζ… Βέβαια η εποχή μας έχει αλλάξει και τον πρώτο λόγο έχει το ηδονοθηρικό στοιχείο. Οι αξίες πλέον έχουν υπόσταση υλική και σε έναν τέτοιο κόσμο η συστολή, η ομαδικότητα και η απλότητα μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. 

Κάθε άνθρωπος που ανατρέχει σε φωτογραφίες του παρελθόντος για να ανακινήσει παλαιές αναμνήσεις, προβληματίζεται συνειδητοποιώντας τη φθορά του χρόνου. 

Θα ήταν ενδιαφέρον να επιχειρούσε κάποιος να φωτογραφίζει αυτές τις κοπέλες ανά δεκαετία για να παρατηρεί τις αλλαγές στα πρόσωπα και τα κορμιά τους και τα σημάδια που άφησε ο ανίκητος χρόνος.

 Ωστόσο, προσωπικά δε θεωρώ ότι πρέπει να τίθενται αυτές οι ανησυχίες στης βάση αυτής της προσέγγισης και ανάλυσης. Κάθε φωτογραφία σε ταξιδεύει πίσω σε εκείνη τη στιγμή που απαθανατίζει. 

Είναι η συγκεκριμένη εκείνη στιγμή και η αποτύπωσή της που είναι το σημαντικό στοιχείο κάθε φωτογραφίας. 

Έχει τη σημασία της για αυτούς που την έβγαλαν και συμμετείχαν σε αυτήν, έστω και αν αναδεικνύει τη φυσική φθορά και κατ’επέκταση τη φυσική ροή των πραγμάτων και της ζωής. 

Ωστόσο, οι σκέψεις που γεννά κάθε φορά παραμένουν αναλλοίωτες από τη φθορά του χρόνου. 

Το μέγεθος της στιγμής εξισώνεται με το κλικ του φωτογράφου και παραμένει αιώνια, αναδεικνύοντας σε ένα διαφορετικό επίπεδο τη σχετικότητα του χρόνου. 

Τι είναι αυτό που τον σηματοδοτεί;

 Η αλλοιωμένη φυσική υπόσταση; 

Η αναλλοίωτη εικόνα που παρουσιάζεται στη φωτογραφία; 

Οι σκέψεις που μπορεί να αλλάζουν ή και να παραμένουν ίδιες ακόμα και με το πέρας δεκαετιών; 

Με βάση τη φωτογραφία μπορούμε να κάνουμε και ένα παραλληλισμό με το σύγχρονο κόσμο. 

Δεν είναι τυχαίο ότι σε όλους μας πάντα η νοσταλγία υπερνικά την καθημερινότητα και κυριαρχούμαστε από το αίσθημα του “κάθε πέρυσι και καλύτερα”. 

Είναι πιστεύω μία πανανθρώπινη διάσταση της φύσης μας. Μήπως, όμως, όντως έχει χαθεί η μαγεία του παρελθόντος; 

Η ιδεολογική διάσταση των πραγμάτων, των καταστάσεων, τα δραστηριοτήτων που τα νοηματαδοτούσε; 

Είναι ολοφάνερο ότι οι αξίες έχουν υποστεί ήττα και διανύουμε μία περίοδο υλισμού και σαρκισμού, που πιθανώς να είχε “καπελώσει” την αθωότητα μίας αντίστοιχης φωτογραφίας στο σήμερα, στο βωμό του κυρίαρχου, ανίκητου καταναλωτισμού.

 Ωστόσο συνειδητά ή αθέλητα, ακόμα και τα συγκεκριμένα σώματα των κοριτσιών ήταν τότε ένα είδος εκμεταλλεύσιμο, μιας και αν δεν είχαν τύχει προβολής, δε θα τις είχαμε γνωρίσει ποτέ… Το μεγαλείο της στιγμής κατέγραψε στον αιώνα τον άπαντα τη νιότη και τον παράδοξα συνεσταλμένο αυθορμητισμό αυτών των κοριτσιών.

 Ο άνθρωπος είναι ευμετάβλητος στις αδυναμίες στο διάβα της ζωής του, ενώ αντίθετα αν απεξαρτείτο από αυτές θα έβλεπε μέσα από άλλο πρίσμα τη συγκεκριμένη φωτογραφία.

 Οι ιδιαιτερότητες και αδυναμίες του ωστόσο δεν τον αφήνουν. 

Θα ήθελα οι μοναδικές στιγμές του ανθρώπου να καταγράφονται χωρίς σκοπιμότητες, χωρίς να υπάρχει η προσδοκία της εκμετάλλευσης, της ανάδειξης κλπ. 

Πόσο πιο πραγματική και αθώα θα ήταν η ζωή, αν τα ένστικτα του ανθρώπου είχαν διαφορετικά στοιχεία;

 Όλα αυτά βέβαια είναι στη σφαίρα του επιθυμητού και φανταστικού και αποτελούν τυχάρπαστες σκέψεις μου που ελπίζω να μη σας κούρασαν.

 Δυστυχώς ή ευτυχώς, ο δρόμος και η πορεία της ζωής έχουν άλλα ενδιαφέροντα και ανησυχίες… 

“Αυτό που η φωτογραφία αναπαράγει επ’ άπειρον δεν συμβαίνει παρά μόνο μια φορά.” Roland Barthes, 1915-1980, Γάλλος σημειολόγος Τον… καταιγισμό αυτών των ημισκόρπιων-ημιτακτοποιημένων σκέψεων, μου προκάλεσε το άρθρο που διάβασα στα Νέα της Κυριακής του Θανάση Θ. Νιάρχου για τη συγκεκριμένη φωτογραφία και αφορούσε την αποτύπωσή της στο υποσυνείδητο του αρθρογράφου, αλλά και τους “φιλοσοφικούς” προβληματισμούς που γέννησε στη σκέψη του. 

 Πηγή: ionikienotita.gr