Η εκδίκηση !!

Της….διαπαιδαγώγησης

 Του Χάρη Κοντόπουλου

 Θα αρχίσω με απτά παραδείγματα, 

(case study) σχετικά με την διαπαιδαγώγηση των νέων σήμερα, αλλά και στις προηγηθείσες γεννεές, όταν οι οικογένειες ζούσαν φτωχικά, αλλά με βάση τις συνθήκες της εποχής τους και οι νέοι διαμόρφωναν συνειδήσεις και συμπεριφορές μέσα από λιγότερο πολύπλοκες κοινωνικές και ανταγωνιστικές καταστάσεις.

 1-Μάρτης 2018 Στον ηλεκτρικό. 

Απογευματάκι. Φθάνουμε στην Ομόνοια. Μπουκάρει τρέχοντας κοπελίτσα 18-20 ετών, λεπτή, όμορφη, ντυμένη όπως όλοι οι νέοι και σπρώχνοντας τρέχει να καθίσει στην μοναδική άδεια θέση. Δυο-τρεις ηλικιωμένοι μένουν όρθιοι και την κοιτάζουν με απορία. Σκέφτομαι. 

Μάλλον το κορίτσι θα είναι κουρασμένο, θα έτρεχε όλη μέρα σε μαθήματα και θα πηγαίνει προς τον Πειραιά. 

Στην άλλη στάση, Μοναστηράκι, σηκώνεται και κατεβαίνει. 

Μου ανατρέπει το σενάριο που έφτιαξα για να την δικαιολογήσω. Απογοητεύτηκα.

 Δεν μπορεί να είναι έτσι όλοι οι νέοι.

 Οχι δεν είναι.

 Είμαι βέβαιος. 

Απλό, ασήμαντο συμβάν, που ίσως περικλείει λόγους αναζήτησης της συμπεριφοράς μέρους της νέας γεννιάς σε ότι αφορά στην διαπαιδαγώγηση τους.

 2- Τέλη δεκαετίας 1960 αρχές 1970. 

 Μαθητής. 

 Ο πατέρας μου είχε επιλέξει οικογενειακό γιατρό ένα σπουδαίο επιστήμονα και άνθρωπο.

 Τον αρχίατρο Μαυραγάνη (δυστυχώς δεν θυμάμαι το μικρό του όνομα).

 Είχε φτάσει τα 90 του χρόνια και ασκούσε, ακόμα, το επάγγελμα του, που το θεωρούσε λειτούργημα. 

Ψηλός, ευθυτενής, επιβλητικός, είχε πολεμήσει ως γιατρός του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία.

 Οταν κρυολογούσαμεεγώ και η μικρή μου αδερφή ερχόταν και μας εξέταζε με εκείνο το …ξύλινο στηθοσκόπιο και από φάρμακα γιοκ.

 Ζεστά και αναπνοές σε ευκάλυπτο που έβραζε στην κατσαρόλα της μητέρας μου.

Το καλύτερο του φάρμακο ήταν οι…βαθιές αναπνοές. 

 Τον συναντούσα συχνά στο λεωφορείο της Αχαρνών όταν πήγαινα στο Β. Γυμνάσιο στη Χέϋδεν.

 Οι μαθητές, σχεδόν όλοι, του πρόσφεραν θέση. Αλλά αυτός ουδέποτε κάθισε. 

Ήταν όρθιος και γέμιζε τον χώρο του λεωφορείου με την γιγαντιαία παρουσία του.

 Τον κοιτάζαμε με δέος.

 Κάποτε όταν τον καλέσαμε σπίτι τον ρώτησα γιατί αρνείται τη θέση που του πρόσφεραν οι μαθητές.

 Και η απάντηση του: 

 «Μα οι μαθητές έχουν μπροστά τους όλο το βάρος της δύσκολης ζωής που τους περιμένει.

 Εγώ αυτό το βάρος το άφησα πίσω. 

Χρειάζεται να είναι ξεκούραστοι»

 Δεν τον καταλάβαινα τότε.

 Σήμερα καταλαβαίνω πως ίσως να είχε δίκιο.

 Τα δύο αυτά αντικρουόμενα παραδείγματα με οδηγούν στη σκέψη πως είναι δυνατό κάποιος να έχει ταυτόχρονα δίκιο και…άδικο. 

 Η απλή ανάλυση τετοιων συμπεριφορών των νέων με στρέφει σε ένα δρόμο, το δρόμο της διαπαιδαγώγησης, αλλά και στον αντίθετο της «εκδίκησης της διαπαιδαγώγησης». 

Και τι εννοώ.

 Στα δύσκολα χρόνια της επιβίωσης, προσωπικής μόρφωσης και κοινωνικής και επαγγελματικής ανέλιξης δεν υπήρχε το στοιχείο του αθέμιτου ανταγωνισμού, της μάχης για επικράτηση.

 Πέρα από την γοητεία που ασκούσε αυτή καθ’ εαυτή η μόρφωση στον καθένα, υπήρχε και η παρέμβαση της οικογένειας και του σχολείου.

 Ο σεβασμός στον θεσμό της οικογένειας δεν επέτρεπε σε κανένα νέο να παρεκκλίνει από τις αρχές που που αιωρούντο στο …κυριακάτικο τραπέζι, όπου όλόκληρη η οικογένεια ενδοσκοπούσε σε συναισθηματικές και ανθρωπιστικές διαδρομές. 

 Από την άλλη όταν ο καθηγητής των νέων ελληνικών αντί για μάθημα σου διάβαζε τις επιφυλλίδες του «Βήματος» ή της «Καθημερινής», σκληρή και επίκαιρη δουλειά της πνευματικής ηγεσίας του τόπου, σε οδηγούσε στον κόσμο του βιβλίου και της εξωσχολικής, υψηλοτέρου επιπέδου, γνώσης..

 Τι καλύτερη διαπαιδαγώγηση.

 Χωρίς συστάσεις, χωρίς παραινέσεις, χωρίς καταναγκασμούς σε «χτυπούσε» στο πιο ευαίσθητο σημείο, στο κέντρο θα έλεγα της ψυχής σου.

 Σε εξανθρώπιζε χωρίς να σου επιβάλει συγκεκριμένους δρόμους διαμόρφωσης της υπόστασης σου.

 Αυτή ήταν η επιτομή της ελευθερίας και της δημοκρατικής αντίληψης που ασυνείδητα σου εμφύτευε.

 Η μοναδική και ανώδυνη «μεταμόσχευση» ψυχικών δυνάμεων που σε οδηγούσαν στην προσωπική σου καταξίωση. 

 Κάτι ανάλογο συνέβαινε και στα Πανεπιστήμια. 

 Ακόμα και από παραδοσιακούς και συντηρητικούς καθηγητές είχες να πάρεις αρχές, γνώσεις και κατευθύνσεις με επίκεντρο τον άνθρωπο, τις αστείρευτες δυνάμεις που σου απελευθέρωναν και την μεγαλύτερη διείσδυση στην γνώση και στον ψυχικό πλούτο. Θα ρωτήσει κανείς. 

 Σήμερα δεν γίνεται κάτι ανάλογο? 

 Ασφαλώς και γίνεται. 

 Μόνο που οι κοινωνικές συνθήκες, οι καταστάσεις που αντιμετωπίζουν οι νέοι λόγω του σκληρού ανταγωνισμού και της παγκοσμιοποίησης-συν τοις άλλοις-της γνώσης, δρουν ανασταλτικά στην προσπάθεια κατάκτησης ανθρωπιστικών ιδεωδών, ψυχικών αντιστάσεων και κατανόησης της ανάγκης συλλογικότητας, μέσα σε μια κοινωνία που αλληλοσπαράσσεται. Ομως κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει πως η διαπαιδαγώγηση εξέλιπε. 

 Από αυτή την άποψη κατανοώ το 18χρονο κορίτσι που έσπευσε να καταλάβει την θέση στον ηλεκτρικό, αγνοώντας τους 2-3 ηλικιωμένους. 

 Ηταν σα να την διακατείχε αγωνία να καταλάβει μια θέση στον κοινωνικό ήλιο, που δεν λάμπει πια όπως τις παλιές εποχές. 

 Η μαυρίλα και η καταχνιά είναι το στοιχείο που αντικρύζει καθημερινά, είτε στην οικογένεια, είτε στο σχολείο, είτε στο Πανεπιστήμιο.

 Δεν την αδικώ.

 Οπως δεν αδικούσε τους νέους της εποχής εκείνης ο αρχίατρος Μαυραγάνης.

 «Οι νέοι χρειάζονται να είναι δυνατοί και ξεκούραστοι» Σήμερα ακόμα περισσότερο. Η όχι?